De­mo­gra­fi­sche mo­ni­to­ring Schol­ek­ster

Figuur 1. Visualisatie van de theorie van verandering die de basis vormt voor het programma Wij & Wadvogels. Bron: Programma Wij & Wadvogels. Fase II. Periode 2023-2027.

Een van de vele projecten in de tweede fase van het project Wij & Wadvogels https://www.waddoejij.nl/online-catalogus betreft de demografische monitoring van de Scholekster. Het gaat al jaren slecht met de Scholeksters in Nederland in het algemeen en in de Waddenzee in het bijzonder. Ondanks het project CHIRP https://www.chirpscholekster.nl/ weten we nog steeds niet hoe het tij gekeerd moet worden. Het ingewikkelde is dat Scholeksters in veel verschillende habitats broeden (duinen, kwelders, zeedijken, weilanden, akkers en stedelijk gebied), die sterk verschillen in de problemen die de Scholeksters er ondervinden. Tegelijkertijd zijn er ook grote verschillen tussen de verschillende overwinteringsgebieden in de aard en omvang van de vele bedreigingen. Langlopend gedetailleerd onderzoek aan individueel gekleurringde populaties is essentieel om het cumulatieve effect van de bedreigingen in kaart te brengen en het antwoord te vinden op de vraag hoe het tij gekeerd kan worden. Sovon en SOS werken hierin samen.

Zo is er geld om de websites van Scholekster op Dak https://www.scholeksterophetdak.nl/ en SOS https://www.scholekster.org/ in de digitale lucht te houden.

Daarnaast kunnen kosten van vrijwilligers worden vergoed, als ze direct verband houden met de doelen van SOS en het project. Te denken valt aan:

1. Reiskosten. Sommige vrijwilligers maken reiskosten om hun ringgebieden te bezoeken, of om ringen af te lezen in afgelegen wadgebieden of op afgelegen sozen.
2. Vangmateriaal. Ooit heeft Jan de Jong dankzij subsidie een groot aantal vangkooien kunnen maken, waar veel ringgroepen dankbaar gebruik van hebben gemaakt. Ondertussen zijn er nieuwe ringgroepen bijgekomen, zijn sommige kooien aan vervanging toe en zijn nieuwe vangkooien ontwikkeld, die in bepaalde omstandigheden superieur zijn aan de oude vangkooien.
3. Bepaling sexe. De enige manier om met zekerheid het geslacht van een Scholekster te bepalen is met DNA, zeker bij juveniele onvolgroeide vogels (bij volwassen dieren geeft de biometrie vaak wel een aanwijzing). Een paar buikveertjes bevatten voldoende DNA voor een geslachtsbepaling. Ten tijde van CHIRP gebeurde dat op het NIOO, maar met het einde van CHIRP en het vertrek van Martijn van de Pol naar Australië is daar een einde aan gekomen. Dit zal nu aan een gespecialiseerd instituut uitbesteed moeten worden.
4. Wildcamera’s. Het is lang niet altijd makkelijk om vast te stellen welke gekleurringde vogels bij een bepaald nest horen. Korte tijd plaatsen van een wildcamera kan dan uitkomst bieden. Wildcamera’s kunnen ook gebruikt worden om vast te stellen of een nest uitkomt, of gepredeerd wordt en welke predator dat op zijn geweten heeft. In dat geval moet de camera er lang staan en zijn er ook veel camera’s nodig. In gebieden waar kans op vandalisme is kan de beschermingsconstructie van Martin van de Reep uitkomst bieden, maar die zijn natuurlijk ook niet gratis.

Als je gebruik wilt maken van een van deze subsidie mogelijkheden, stuur dan een email naar sosscholekster@gmail.com met “Vergoeding W&W” in de aanhef en in de tekst wat je precies nodig hebt. In geval van reiskosten is een omschrijving natuurlijk belangrijk. Als je de kosten al gemaakt hebt ook graag een scan van de bonnetjes meesturen. Wij zullen dan proberen de beschikbare fondsen zo eerlijk mogelijk te verdelen. En als het beschikbare geld is uitgeput, dan zijn er hopelijk volgend jaar nieuwe kansen.