Wij en Wadvogels
Een actieplan voor de broedvogels in de Waddenzee
Demografische monitoring Scholekster
Wij & Wadvogels Fase 2. Het gaat al jaren niet goed met de 10 tot 12 miljoen wadvogels die gebruik maken van het waddengebied. Het doel van het ambitieuze programma Wij & Wadvogels is om de leefomstandigheden voor de wadvogels te verbeteren en daarmee de aantallen weer te laten toenemen.
Om dit te bereiken is tussen een groot aantal organisaties onder leiding van Vogelbescherming Nederland een groot meerjarig samenwerkingsprogramma gestart dat bestaat uit meerdere deelprojecten. Een overzicht van alle informatie is hier te vinden.
Fase 1 van Wij & Wadvogels is zo goed als afgerond en de aandacht richt zich nu op fase 2, die van 2023 t/m 2027 zal lopen.
In fase 2 is er speciale aandacht voor de Scholekster. Het gaat al jaren erg slecht met de in Nederland broedende en overwinterende Scholeksters. De dramatische en almaar voortgaande afname van deze langlevende soort was ook de reden om de Stichting Onderzoek Scholekster, met de toepasselijke afkorting SOS, op te richten. Kort gezegd is het doel het onderzoek aan Scholeksters (door vrijwilligers) te stimuleren en te helpen de bescherming te verbeteren met als uiteindelijke doel de neergaande populatietrend in Nederland te keren. In 2024 was er dankzij het programma Wij & Wadvogels extra geld voor de demografische monitoring. In 2025 zetten we nog een tandje bij. Het programma heeft drie sporen.
Maatregelen
Fysieke maatregelen: door aanleg en inrichten van nieuwe locaties voor allerlei soorten vogels en/of versneld herstel van bestaande locaties, zowel binnen- en buitendijks. Deze maatregelen leiden veelal tot ander beheer.
Gedragsverandering: door mensen bewust te maken van de negatieve gevolgen van verstoring. Dit gebeurt met gedragsbeïnvloeding, communicatie en voorlichting, zowel gericht op het brede publiek als op specifieke hoog-prioritaire gebieden.
Kennis vergaren: en uitwisselen door het goed meten van de effectiviteit van maatregelen. En door opbouw en vastleggen van bewezen beschermingsmaatregelen (conservation evidence) en actieve (inter)nationale kennisuitwisseling; leren door doen.
Een volledig overzicht van het programma Wij & Wadvogels en de resultaten tot nu toe is hier te vinden: https://www.waddoejij.nl/online-catalogus
Broedseizoen 2024
Jacob Jan de Vries
Figuur 1. Broedplatform op Terschelling met pas uitgekomen jongen. Voordat dit in 2018 geringde broedpaar (RP-CPLB en RB-CPLL) zich in 2021 op dit broedplatform vestigde brachten ze nooit jongen groot. Sindsdien zijn ze elk jaar succesvol.
Een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden in 2024 voor Wij & Wadvogels bestond uit het bepalen door SOS vrijwilligers van het broedsucces in 10 (soms gedeeltelijk) gekleurmerkte broedpopulaties van de Scholekster: 766 broedparen brachten 183 jongen groot (gemiddeld 0,24 vliegvlug per broedpaar). Dat is te weinig om de populatie in stand te houden. Gemiddeld over de 10 broedpopulaties is het 0,35 vliegvlug per broedpaar. Dat is net aan voldoende voor een stabiele populatie als de onwaarschijnlijke aanname wordt gedaan dat de lagere overleving van zomer naar winter voor binnenland vogels gecompenseerd wordt door een hogere overleving van winter naar zomer. De beste schatting voor het broedsucces ligt waarschijnlijk tussen 0,24 en 0,35 vliegvlugge jongen per broedpaar en is dus zeker onvoldoende. Daar komt bij dat de kritieke waarde van 0,35 is bepaald voor een aan de kust broedende populatie en er zijn aanwijzingen dat de broedvogels in het binnenland een aanmerkelijk lagere overleving hebben.
Op Terschelling werd door Jacob Jan de Vries voor het vierde jaar het succes van 21 broedplatforms onderzocht (Figuur 1). Het aantal bezette platforms steeg van 4 naar 9 en die 9 broedparen brachten 6 jongen groot (0,67 vliegvlug per broedplatform paar). In hetzelfde weiland brachten 8 paren zonder platform slechts 1 jong groot (0,13 vliegvlug per paar).
Op de website van Scholekster op het Dak werden 850 nesten gemeld. Er werden veel vragen beantwoord en adviezen gegeven.
Vrijwilligers werden ondersteund met kleurringen, nieuwe vangkooien, sexe-bepalingen op basis van DNA en nieuwsbrieven. Een belangrijke mijlpaal was het afronden van de Scholekster Individu Database.
Het samenvattende rapport is hier te downloaden:
Ook de onderliggende rapportages van de ringgroepen kunnen worden gedownload:
Dijkstra, B., and R. Dillerop. 2024. Jaarbericht Scholeksters Assen e.o. 2024. Assen.
Porcu, R., and R. Vos. 2024. Demografische monitoring Scholeksters Rottumerplaat. Heelsum.
van Breukelen, S. 2024. Scholeksters op de Hoge Berg in 2024. ANLV De Lieuw Texel, Den Burg.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Onze nieuwsbrief verschijnt 4x per jaar